“Yeni sanat” olarak da bilinen Art Nouveau, 1890 – 1910 yılları arasında Avrupa ve Amerika’da ince ve uzun çizgilerin hakim olduğu bezeme ağırlıklı sanat akımı olarak biliniyor. İç dekorasyon ve mimarinin yanı sıra; cam tasarımı, takı, afiş, kitap, resim, grafik, mobilya, seramik, moda, tekstil, iç tasarım ve metal işleri gibi pek çok alanda yaygın şekilde kendini göstermeyi başarıyor.

19. yüzyıl sanatlarının tarihsel ve taklitçi üslupçuluğundan ayrılan ve yeni bir sanat olarak ilk önce İngiltere’de ortaya çıkarak gelişmeye başlayan Art Nouveau, kısa sürede Avrupa kıtasına yayılarak farklı ülkelerde farklı isimler ile anılıyor. Almanya’da Jugenstil; İtalya’da Stile Florale ya da Stile Liberty; Avusturya’da Sezession ve İspanya’da Modernismo olarak bilinen akımın farklı temsilcileri de yine farklı ülkelerdeki mimarlardan oluşuyor.

Art Nouveau ve Simetrik Olmayan Dalgalı Çizgiler

Art Nouveau’nun en tipik belirteci uçuşan saçları andıran ve simetrik olmayan dalgalı çizgiler… Doğadan esinlenerek inceltilen ve uzatılan çizgiler adeta böcek kanatları, asma filizleri ya da bir çiçeğin sapına benziyor. Kıvrımlı çizgiler bazen oldukça ince ve zarif bir etki yaratırken, bazen de hareketli ve ritmik oluşu ile güç gösterisi haline geliyor.

Sanat akımının temelinde geometrik ve bitkisel olmak üzere iki farklı trend gözleniyor. Avusturya ve İskoçya’da sıklıkla geometrik çizgiler egemenken, Fransa ve Belçika’da ise bitkisel ögelerin ağırlıkta olduğu mimari yapılara rastlanıyor. Aynı akımın grafik tasarımlarındaki yansıması ise; çizgilerin bezeme etkisinin vurgulanması için doku, renk, biçim farklılıkları barındırması ile mümkün hale geliyor. Bununla birlikte mimarlık ve görsel sanatlarda ise; Art Nouveau’nun izleri, organik kıvrımlar içeren üç boyutlu biçimlerin ritmik çizgiler şeklinde yapısallaştırılması şeklinde kendini belli ediyor. Böylece mimari yapılarda cam, demir, tuğla ve seramik gibi maddeler serbestçe bir araya getiriliyor.

Art Nouveau ve En Güçlü Temsilcileri

Art Nouveau tarzının dünya genelinde çok güçlü temsilcileri var. Geometrik çizgilere önem veren İskoçyalı mimar ve tasarımcı Rennie Mackintosh ya da zarif ve kıvrımlı yapılarıyla dikkat çeken Fransız mimar Hector Guimard bu temsilcilerden bazıları… Sanat akımının Avusturya’daki temsilcisi ise; Viyana’yı âdeta Art Nouveau akımının bir tür açık hava sergisi haline getiren mimar Otto Wagner’dir.

 

Art nouveau sadece mimaride değil, sanatın diğer dallarında da oldukça güçlü temsilcilere sahip. Cam tasarımcısı Amerikalı Louis Majorelle, grafik tasarımcı Çek asıllı Alphonse Mucha, ressam Belçikalı James Ensor, takı tasarım ustası Fransız Rene Laliqua, demir işçiliğini yapılarında bitkisel Art Nouveau ile birleştiren mimar Amerikalı Henry Sullivan … Ancak bu akımının en güçlü temsilcisi ve belki de en bilineni, yapıları renkli organik konstrüksiyonlara dönüştüren, daha kıvrımlı ve canlı çizgileri ile mimari anlatım imkânlarının ötesine geçen İspanyol mimar Antonia Gaudi oluyor.

Art Nouveau ve Türkiye Macerası

Art Nouveau’nun ülkemize girişi 20. yüzyılın başlarına denk geliyor. Tarabya’daki İtalyan Büyükelçiliği, Beyoğlu’ndaki Botter Apartmanı ile Beşiktaş’ta bulunan Şeyh Zafir Külliyesi’ni tasarlayan mimar Raimondo d’Aronco, sanat akımını Türkiye’ye getiriyor. Aslında II. Abdülhamid’in mimarı olarak da bilinen d’Aronco pek çok eserinde Türk-Osmanlı mimarisinin temel özelliklerini yeni sanat akımı ile birleştiriyor. D’Aranco’nun yapılarından sonra Art Nouveau’nun ülkemizdeki güncelliği kayboluyor.

Küresel anlamda dekoratif bir üslup stili olan Art Nouveau’nun sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada geçerliliğini yitirmesi, Birinci Dünya Savaşı zamanlarına denk geliyor. Eski ile yeni sanat arasında mutlak bir köprü olarak bilinen sanat akımı, kendisinden sonra ortaya çıkan akımın temsilcilerini malzemeler, değerleri yorumlama ve akım yöntemlerini kendi sanatlarına uyarlama konusunda etkiliyor.

Eğer siz de ofisinizde ve çalışma alanlarınızda çizgiselliğin muhteşem bir bütünlük içerisinde yer almasını istiyorsanız, Bürotime ürünlerine göz atabilir ve etkileyici çalışma ortamı tasarımlarını keşfedebilirsiniz! 🙂