Geleneksel mimari, belirli bir yerdeki toplumun, belirli bir kültürünün tanıdık simgesel biçimlerini kullanan yapı biçimi olarak tanımlanıyor. Bu anlamda geleneksel mimari, toplum düzeyinde kabul edilen ve bir sonraki nesle aktarılan, ortak bir yapılı çevre kültürü olarak özetlenebiliyor. Geleneksel mimari terimi ilk duyulduğunda eski bir zamana ait olan ve belirli kalıpları tekrar eden, sadece belirli bir dönemde geçerli olan bir yapılaşma olarak kavranabiliyor. Ancak tabii ki bu kavram çok daha fazla bilgiyi ve olguyu içinde barındıran, toplumsal ve kültürel düzeyde ilginç sonuçlar veren heyecan verici bir araştırma ve uygulama alanı olarak önem kazanıyor.
Yerel ihtiyaçları, inşaat malzemelerinin bulunabilirliğini ve yerel gelenekleri yansıtan mimari bir stil olmasının yanı sıra sosyo – kültürel öğeleri yansıtan bir olgu olarak geleneksel mimari, pek çok araştırmanın konusu olabiliyor. Bugün geleneksel mimari olgusu, teorik ve pratik olarak mimarlık okullarında ya da mimarlık ofislerinde tartışılan bir konu olsa da, aslında başlangıçta mimarlar ya da şehir plancıları gibi meslek profesyonelleri tarafından geliştirilmemişti. Toplumun içinde bulunduğu çevre, ulaşabildiği yapı malzemesi, ve ihtiyaçları doğrultusunda doğrudan kendisinin geliştirdiği bir yapılaşma hali olan geleneksel mimari, bu anlamda özel bir yerde konumlanıyor. Bununla birlikte, yerel yapı ustalarının inşaat becerilerine ve geliştirdikleri bilgiye dayanan geleneksel mimari, 19. yüzyılın sonlarından beri pek çok profesyonel mimarın bu tarzı araştırması ile gerek biçimsel, gerek işlevsel olarak esinlendiği bir yapı kültürü olarak önem kazanıyor. Öte yandan geleneksel mimari, bir bölgedeki sık rastlanan yapı yapma biçimlerini tanımlamaya yararken sosyo – kültürel unsurlar hakkında da bilgi veriyor. Bu anlamda geleneksel mimari belirli bir toplumun o yöreye ait yaşam biçiminin mekansal bir karşılığı olarak okunabiliyor. Halkın doğa ile kurduğu ilişkinin uyumu ve çevresel koşullara karşılık ürettiği yapısal çözümler ile oluşan bu denge aslen geleneksel mimariyi geleceğe aktarıyor.
Fotoğraf: Pexels
Geleneksel Mimarinin Ortak Özellikleri Nelerdir?
Profesyonel bir tasarımcının üretmediği geleneksel yapılaşmalar genel olarak birbirini tekrar eden bir tipolojiye sahip olabiliyor. Böyle bir yapılaşmada benzer mekansal çözümlerin uygulandığı göz önüne alınırsa “yeni” olanı arayan bir mimari tasarımdan ziyade daha önce olumlu sonuçların alındığı, denenmiş ve risksiz bir yapılaşma modeli oluşturuluyor. Buna bağlı olarak, estetik olarak iddialı olmaya çalışmayan geleneksel mimari çevresiyle, içinde yer aldığı ekosistemle, iklimle ve doğayla uyumlu bir yaşama biçimi gösteriyor. Bu özelliklerle birlikte, maliyet açısından da ekonomik ve uygulanabilir bir model sağlıyor.
Fotoğraf: Pexels
Yapım Teknikleri ve İşlevleri Benzerlik Göstermekte Midir?
İlk bakışta aynı mimari dile sahip olan geleneksel yapılaşmalar, kendi içinde benzerlik gösterirken her toplum ya da yöre kendine has yapı dilini üretiyor. Bir başka deyişle geleneksel mimaride yapım teknikleri ve işlevler belirli bir bölgede kendi içinde aynılık ve tutarlılık gösterse de, aslen farklı yörelerde farklı teknikler kullanılıyor. Örneğin aynı malzemenin bambaşka detaylarla ve üretim biçimleri ile kullanılması, farklı mekansal deneyimlerin üretilmesini sağlıyor. Bu anlamda geleneksel mimarinin yapım teknikleri, günümüz mimarlığı için oldukça zengin bir araştırma alanı da sağlıyor.
Geleneksel Mimari Hangi İhtiyaçlar Karşısında Gelişim Göstermiştir?
Temel barınma ihtiyaçlarını en işlevsel şekilde ve düşük maliyetli yöntemlerle karşılama ihtiyacı ile oluşan geleneksel mimari, aidiyet hissinin sağlanması açısından da ortaya çıkıyor. Mimarlar ve yapı ustaları tarafından kullanılan geleneksel mimarinin özellikleri, geçmiş yapı stilleri ile bağlantıyı sürdürme, malzemelerin yeniden kullanımı, düşük maliyetli konut tasarımı ve bölgenin genel yapılaşma stili ile uyumlu kalma konusunda kararlılığı içeriyor. Bu, geçmişten bugüne bir süreklilik ve bağlantı duygusu yaratarak bölge sakinleri için geleneksel bir yapılı çevre görüntüsünü ve izlenimini sürdürmeye yardımcı oluyor.
