Bir üreticinin zihninde canlanarak somutlaşan her öğe bir tasarımdır. Bu kadar geniş bir yelpazede, tasarım ürünlerini örneklendirmek oldukça kolay olsa da tasarımın kendisi o kadar da kolay değildir. İnce bir çizgiye bağlı olan tasarımın temel ilkeleri doğru orantı kurulduğunda birer şahesere dönüşürken, orantıda yaşanan en ufak bir aksaklık ile de fiyaskoya dönüşebilir. Bu kapsamda tasarımcının dikkate alması gereken temel noktalar, altın oranlar ve bunların dışında olması gereken ufak dokunuşlar tasarımı güzelleştiren ana etmenlerdir.
Görsel Zevke Hitap Eden Dokunuşlar
Birçok bakış açısını aynı anda kullanmak gibi bir beceri gerektiren tasarım sürecinde tasarımcı, potansiyel kullanıcının göz zevkini, elde edeceği faydayı ve faydanın devamlılığını düşünmek zorundadır. Doğru tasarım, bu bakış açılarından herhangi birinin eksikliğinin söz konusu olmadığı tasarımdır. Bir plan ile gerçekleştirilen üretim süreci için geride hiç soru işareti bırakmak istemeyen tasarımcı, önce kağıt üstündeki hesaplamalarda sonra da ilk prototip uygulamasında çeşitli ilkeleri yerine getirmek ister. Tasarım süreçlerinden ilki tasarımın görselleştirilmesi olarak kabul edildiğinde boyutlar, orantı, renk seçimi gibi somut ve görsel zevke hitap etmeyi amaçlayan kavramlar ön plana çıkar. Her rengin bir anlamı temsil ettiği tasarım dünyasında görsel hiyerarşinin en etkili olduğu alan renk seçimidir. Tasarımın kullanım alanı, potansiyel kullanıcının perspektifi gibi etkenler renk seçiminde belirleyicidir. Tasarımcı için doğru rengi kullanmaktan daha önemli olan ise renkleri uyum içinde kullanmaktır.
Tasarımın enerjisini dış dünyaya yansıtan bir diğer önemli etken ise çizgidir. Durgun ya da enerjik modlara geçişi belirleyen çizgi seçimi de düz, kıvrımlı, kalın, ince ya da grenli gibi çeşitler ile tasarımcının gözünde canlanır. En uygun çizgide ideal tasarımı yakalamak için yaratıcı bir bakış açısı kullanılır. Ancak doğru çizgiyi yakalamak da tek başına yeterli değildir. Tasarım sürecinde her aşama bir önceki ile uyumlu olmalı, bir sonrakine de zemin hazırlamalıdır. Bu nedenle doğru renk seçimi, renklerin uyumu ve çizginin anlam bütünlüğü açısından renk seçimi ile bağlantılı olması sürecin doğru ilerlemesini sağlar. Siyah renk ve düşey çizgi tasarımda saygınlığı en etkili dille ulaştıran kanal olarak bilinir. Benzer şekilde sarı renk ve diyagonal çizgi aranan mükemmel canlılığı yakalamanıza yardımcı olur. Çizgi ve renk uyumu mobilya tasarımlarında üzerinde çalışılan önemli bir konudur. Endüstride daha çok yalınlık ve durgunluk mesajları veren sade çizgiler tercih edilir. İddialı çizgilerin kullanıldığı tasarımlar ise spor konseptlerdir.
Çizgi ile Tonlamanın Muhteşem Uyumu
Tasarımın temelinde tamamlanarak üretim süreci aşamasına geçmesi tüm ilkelerin bir uyum içerisinde gerçekleştirilmesi ile mümkündür. Bu nedenle doğru renk ve doğru çizgiyi yakalayan tasarımcının kontrast oluşturan ögelerden olan çizgi ile tonu tamamlaması gerekir. Ağırlıklı olarak tasarımlarda kullanılan ton, grinin farklı tonları ve siyahtır. Mimari dışında kalan endüstriyel tasarım ürünlerinde farklı renk kombinasyonları ve tonlamalar da kullanılır. Devamlılığı yakalamak isteyen tasarım fikirlerinde çizgiye uyumlu tonlama hayati bir öneme sahiptir. Tasarımın dış yüzeyinde sürekli tekrara dayanan bir düzen söz konusu olduğunda ise doku kavramı ortaya çıkar. Dokularla oluşturulan birçok tasarım vardır. Görsel hiyerarşide dokunun önemi kağıt tasarımlarında sık sık karşımıza çıkar.
Fotoğraf: Pexels
Tasarım her zaman orantılı olmasa da belirli bir ölçüye bağlı kalınarak oluşturulur. Absürt tasarımlarda dikkat çekici ve orantısız ölçüler kullanılırken endüstriyel tasarım ürünlerinde net ölçüler ön plana çıkar. Tasarımın üretim aşamasına geçmesi ve seri üretimin aksaklığa yol açmayacak bir zeminde sürdürülebilmesi için ölçü kavramını tasarım basamakları arasında önemli bir yere koymak gerekir. Ölçülerin büyümesi ya da küçülmesi tasarımın algılanabilirliğini ve etkisini de değiştirecektir. Büyük tasarımlarda orantılı ölçüler tercih edilirken küçük tasarımlarda ölçü tasarımcının hayal gücüne göre şekillenebilir.
Tasarımda başlangıçtan itibaren tüm ögeler birbiri ile uyumlu ve ortak mesaj çatısı altında toplanmış bir şekilde görülür. Bu çatının tamamlayıcı unsuru ise yön kavramıdır. Tasarımın dahilindeki tüm ögelerin yönü tıpkı renk ve çizgi kavramları gibi bir anlama ve mesaja sahiptir. Ürünün vermek istediği mesajı yansıtan doğru yön tayini başarılı tasarım için gerekli olan temel ilkeler arasında önemli bir yer teşkil eder. Tüm bu ilkeler bir sistem dahilinde bir araya getirildiğinde mükemmel tasarım için altın kapılar aralanır. Akabinde izlenecek süreç tasarımın somutlaştırılması ve üretim sürecinin başlatılmasıdır. Herhangi bir soru işareti barındırmayan tasarımlar seri üretim ile potansiyel kullanıcılara sunulur.
Görsel Hiyerarşi ile Denge Bağlantısı
Tasarımın temel ilkelerini tanıdıktan sonra bu ilkelerin kullanılması için gerekli olan prensipleri de bilmek gerekir. İlk ve en önemli prensip olan denge kuralı, tasarımı oluşturan tüm parçaların estetik bir şekilde yerleştirilmesidir. Denge ile paralel olarak ilerleyen bir diğer prensip ise görsel hiyerarşidir. Bu kavram insan gözünün gördüklerini algılama düzenini simgeler. Bu düzene hitap etmek için tasarımcı algı alanı içindeki ilkeleri görsel kontrastı sağlamak zorundadır. Tasarım elemanlarının planlı ya da gelişigüzel bir şekilde yerleştirilmesi ile elde edilen görüntü ise yüzeylerin ya da görsellerin kalitesini üst seviyeye çıkararak kullanılır. Belirli bir düzen içindeki iki ya da üç boyutlu nesneler topluluğu örüntüyü tanımlamak için kullanılan belirleyici bir cümledir.
Fotoğraf: Pexels
Tasarımın ilk adımlarının atıldığı temel ilkeler sürecinde bir araya getirilen renk, doku ve çizgilerin görsel dünyadaki tekrarları ise ritmi oluşturur. Ritim tasarım üzerindeki tüm elemanları etkileyeceği gibi tasarımın genelini de bir bütün olarak değiştirir. Ritim odak noktasını şaşırtarak tasarımın bir bütün olarak dikkat çekmesini sağlar. Bunun aksine vurgu kavramı ile tasarım üzerindeki bir noktaya tüm dikkatleri çekmenizi sağlayacaktır. Odak nokta belirlemek ve ön plana çıkarmak için vurguyu doğru yere yerleştirmek, verilen mesajın temsil edildiği noktada tasarımı tamamlamak gerekir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli konu vurgu yaparken kontrast uyumunu bozmamaktır. Farklı unsurların farklılıklarına vurgu yaparak belirli bir uyum içinde kalabilmelerini sağlayan kontrast prensibi bir denge oluştururken vurgu tüm bu dengenin içinde bir noktayı işaret edecektir.
Tasarımın görselleştirilmesi düşünce aşamasındaki yaratıcılığın taslağa dönüştürülmesidir. Tüm detayları ile ele alınan taslak, üretim süreci ile taslak olmaktan çıkar ve ürün haline gelir. Tüm faktörlerin bir arada ve uyum içinde bulunması için ele alınması gereken ilkeleri ve bu ilkeleri bütünleştirirken dikkat edilmesi gereken prensipleri yerine getiren tasarımcı son kontroller ile üretime hazırladığı ürünün mimarıdır. Yapı taşlarının belirli teknikler ile gruplar haline getirilmesi, bu grupların da bir ritim içinde hareket edecek şekilde düzene sokulması tasarımın en basit tanımıdır. Söz konusu yapı taşları renk, doku, çizgi ve ton gibi temel ilkeler, gruplar ise prensiplerdir. Başarılı tasarımlar sınıfında yer alabilmek adına her bir maddeyi eksiksiz ve bir önceki ile uyumlu bir şekilde gerçekleştirmek endüstriyel tasarım için diğer tüm tasarım başlıklarından çok daha önemlidir. Modern endüstride tasarım ilkeleri esneklik kazanarak tasarımcının hayal dünyasına daha çok yer verilir. Yaratıcı bakış açısı ile bütünü oluşturan parçaları bir araya getiren tasarımcı düzeni kendi isteği doğrultusunda değiştirebilir ya da yenilikçi yaklaşımda bulunabilir.
